Historische informatie over Grobbendonk en Bouwel

De gemeente Grobbendonk ligt in 't hartje van de provincie Antwerpen, bij de samenvloeiing van "de Kleine Nete en de Aa".

Historisch

Floris Prims noemde Bouwel én Grobbendonk respectievelijk "moeder- en dochterdorp". Het valt inderdaad op dat het grondgebied van Bouwel zeer mooi past in dat van Grobbendonk. Misschien kan het andersom ook gezegd worden. Beide dorpen zijn eeuwenlang met elkaar verbonden geweest. Van 1300 tot 1487 beheerde één heer de twee dorpen en de fusie van 1976 herstelde deze oude verbondenheid.

Met sommige foto's in  de header proberen we dat een beetje te illustreren: de overgebleven bijgebouwen van het  kasteel d'Ursel, het kasteel van de heren de Bosschaert de Bouwel, de Watermolen aan de samenvloeing van Nete en Aa...

Zowel de entiteit Bouwel als het oorspronkelijke Grobbendonk heeft een interessant en ver verleden. Onze gemeente telt een groot aantal historische gebouwen. Deze zijn weliswaar niet allen erkend als monument, ze zijn wel getypeerd als bijzonder erfgoed. Het komt er dus op aan om voor deze gebouwen zorg te dragen. Op Wikipedia en verder via Vioe kan u een lijst van dergelijke gebouwen in Grobbendonk vinden. 

U kan over de geschiedenis van onze gemeente ondere andere meer over lezen op volgende adressen:

- website van Onderzoeksbalans Onroerend Erfgoed Vlaanderen

- http://www.bosschaerts.be/genealogy/docs/08nl_bouwel.php

- http://www.ursel.org/history/baudouinnl/baudouinnl.htm 

- in de bibliotheek kan u de uitgaven van Aywena – de tweejaarlijks uitgaven van de Heemkundige Kring -  raadplegen.

Tweeledig

Het Albertkanaal en de autosnelweg Antwerpen- Luik met slechts één verbindingbrug tussen Grobbendonk en Bouwel vormen echter een onnatuurlijke scheiding tussen de twee deelgemeenten. Het feit dat er twee parochies zijn met daaraan verbonden een reeks organisaties van oorspronkelijk christelijke inslag,  heeft lang een invloed gehad op de attitude van de ene groep tegenvover de andere.

Grobbendonk is een tweeledig woord. "Grobbe" (van het Germaans woord: grubjon) betekent gegraven water of gracht. "Donk" (van het Germaans woord: dunga) betekent zandige opduiking uit moeras of landtong met water omspoeld. Inderdaad, op de plaats van het oude kasteel, waar de "Heren van Grobbendonk" woonden, vind je deze betekenis heel mooi terug. Bovendien benadrukken sommige straatnamen in Grobbendonk de binding met het verre en recentere verleden.

Bouwel is eveneens tweeledig woord. Het eerste gedeelte is een persoonsnaam: "Bouden", het tweede deel is een woudtoponiem dat toonloos geworden is (Lo wordt le en el). In het oorkondeboek van de abdij van Rozendaal te Sint-Katelijne-Waver wordt op 17 februari 1244 hun bezitting te Bouwel vermeld onder de naam "Bordele". Nadien komt de naam "Bouwele" voor in de stichtingsoorkonde dd. 1286 van het gasthuis van Geel, waar het onder de goederen van Hendrik III Berthout vermeld werd. De oudst gekende inwoner van onze deelgemeente was "Henricus de Boudele, dictus here". Het testament van deze heer werd verleden op 24 november 1296 volgens de oorkonde van het gasthuis van Herentals.

Vandaag

Uitgestrekt over 2 836 ha met 594 ha bos en 989 ha landbouwgrond, met om en bij de 11.000 inwoners, vormt de gemeente Grobbendonk het uithoekje van het Turnhoutse arrondissement. Dank zij onder andere het Waterwinningsgebied van de Pidpa, het militair domein - nog vaak het Engels kamp genoemd - , het domein van het vervallen kasteel het Goorhof, het voormalige domein van de familie Phillips en het oude duingebied De Bergen is er nog veel bosgroen aanwezig. Deze gebieden zijn echter niet of weinig toegankelijk voor het  publiek.

Toch zijn er in Grobbendonk boszones die als woonzone staan ingeschreven en die dus met de tijd zullen verdwijnen. De ruimtelijke infrastructuur van de gemeente is bovendien een hinder om een goed mobiliteitsplan uit te werken en een sterke aangroei van de  bevolking zal dat niet verbeteren. Het zal er dus op aankomen om een gulden middenweg te vinden tussen het landelijke karakter en de sociale functie van de gemeente in functie van de leefbaarheid.

Naar boven