De balans der inspraak

Doorheen de geschiedenis hebben de inwoners van dit land, en bij uitbreiding deze in de hele Westerse wereld, zich ontwikkeld van verzuilde kiezers tot mondige burgers. Die evolutie valt enkel maar toe te juichen. Wie zijn mening vandaag kwijt wil, kan dat op onnoemelijk veel manieren en vooral zonder zich zorgen hoeven te maken over eventuele gevolgen. Inspraak is een recht geworden, eentje waar ook gemeenten niet meer aan kunnen ontsnappen. En toch, inspraak is niet gelijk aan iedereen zomaar zijn of haar zin geven.

De balans der inspraak is geen eenvoudige evenwichtsoefening. Inspraak neemt verschillende vormen aan naargelang het onderwerp, tijdstip, plaats, actoren enzovoort. En wanneer is er voldoende inspraak geweest? Hoe je het echter ook draait of keert, de burgers van vandaag willen gehoord worden. Ze zijn ook van steeds meer zaken op de hoogte en ontwikkelen dus over steeds meer onderwerpen een mening.

Mobiliteit

In een gemeente als Grobbendonk, en waarschijnlijk ook op andere plaatsen, komt er echter één onderwerp steeds bovendrijven: mobiliteit. Mensen liggen daar enorm wakker van. Het schepencollege heeft al enkele petities in ontvangst mogen nemen van burgers die meer aandacht vragen voor mobiliteitsvraagstukken in hun buurt. Een te hoge snelheid van passerende auto’s en onveilige wegen worden in de meeste gevallen als problemen aangehaald.

Waar politiek vroeger enkelrichtingsverkeer was, is de politiek vandaag steeds meer een wisselwerking. Zowel met burgers als met het sociale middenveld/verenigingen. Natuurlijk bepaalt de politiek in essentie nog altijd het beleid, maar de input van externe factoren is groter dan ooit. Daarmee moet de politiek rekening houden. Je kan een petitie niet zomaar meer in de vuilbak gooien. Burgers willen resultaten zien van hun inspraak.

Verwachtingen en realiteit

Die houding is terecht, maar er bestaat vaak een verschil tussen de verwachtingen van de burgers en de mogelijkheden van de politiek. Zeker bij het belangrijke thema mobiliteit speelt gevoel een belangrijke rol. Ik hoor vaak: “Er wordt te snel gereden in mijn straat” of “Er is veel sluipverkeer in onze buurt”. Akkoord, maar is dat feitelijk zo? Dat onderzoeken kost tijd, energie en geld. Vooral dat laatste is voor onze gemeente niet altijd zo vanzelfsprekend te vinden.

Toch is niets doen eigenlijk geen optie. Burgers met een stem (figuurlijk maar ook letterlijk) in de kou laten staan, kan een gemeente zich niet meer veroorloven. Gevolg is dat er toch vaak onderzoek gedaan wordt naar deze burgerklachten en er ook ‘passende maatregelen’ getroffen worden, zoals dat dan heet. Om bij mobiliteit te blijven: verkeersremmers plaatsen, een straat enkelrichting maken, borden met ‘uitgezonderd plaatselijk verkeer’ plaatsen en politiecontroles laten doen enzovoort.

Het probleem daarbij is vaak dat niet iedereen uit een specifieke buurt dezelfde visie heeft over de bestaande problemen en mogelijke oplossingen ervan. Zo werden tijdelijke verkeersremmers al enkele malen uit de weg geschoven, betonblokken verzet (jawel) en nieuw geplaatste paaltjes simpelweg uitgetrokken. Leuk is anders. Of je krijgt telefoons/mails van verschillende mensen uit dezelfde buurt met verschillende oplossingen.

Gedwongen keuzes

Maak dan maar eens een keuze. Want opnieuw: geen keuze maken, is geen optie. Dan komt het dus aan op balanceren, een evenwicht zoeken, of zoals dat politieke noemt: een compromis sluiten. Zelfs als uit onderzoek blijkt, dat er eigenlijk niet zoveel aan de hand is. Het gevoel bij de mensen leeft, ook al is de realiteit meer dan eens anders. Dat laatste trachten uit te leggen, brengt vaak geen zoden aan de dijk.

Politiek en emotie zijn in mijn boek vaak tegengestelden, maar in de praktijk bijna altijd verbonden. In het tijdperk van burgers met inspraak is de balans vinden tussen rationaliteit en emotionaliteit niet vanzelfsprekend. Maar oh, wat doen we ons best.

Vincent Van Genechten (schepen)

De vorige blog leest u hier.